Τα μικρά θαύματα του EFSF
Η χημική τουαλέτα με το όνομα EFSF σχεδιάστηκε για να μπορέσουν να κρυφτούν μέσα της κάτι μικρές κατσικίσιες κουραδίτσες σαν την ελλάδα, την ιρλανδία, την πορτογαλία, άντε και καμιά κύπρος. Η βασική ιδέα ήτανε πως με αυτόν τον τρόπο οι κουραδίτσες θα έμεναν εκτός αγορών και θα χρηματοδοτούσαν το χρέος τους υπό την εγγύηση των μεγάλων χωρών της Ευρώπης. Σε αντάλλαγμα, τα μικρά κράτη θα έδιναν γη και ύδωρ σε αυτή τη νέα δημοσιονομική σταθερότητα που η γερμανοί θέλουν να την περάσουν και ως συνταγματική ρήτρα προκειμένου να δεσμεύσουν και τις μελλοντικές κυβερνήσεις να μην χρησιμοποιήσουν ποτέ των ποτών κευνσιανής λογικής κόλπα. Οι γάλλοι από την άλλη το έβλεπαν λιγότερο ηθικά το ζήτημα και ήθελαν απλά τα φράγκα. Άλλωστε στον καπιταλισμό οι γάλλοι είναι πιο ψημένοι και παλιοί και τις ηθικοπλαστικές παπάρες περί ορθοδοξίας, τις έχουν μάθει από την καλή και από την ανάποδη από τις αρχές του 18ου αιώνα και τη γνωστή φούσκα των Δυτικών Ινδιών.
Κι εκεί που η χημική τουαλέτα με το όνομα EFSF έμεινε στα μερεμέτια κι όλοι ευχαριστημένοι πήγαν για διακοπές, οι άγρυπνοι συνοριοφύλακες των αγορών παραμόνευαν. Και μόλις η σαπουνόπερα του αμερικάνικου χρέους λύθηκε, βάλθηκαν να ξεκάνουν τους ψεύτες ευρωπαίους. Σε πολλούς δεξιούς κύκλους είναι γνωστοί και με το όνομα Vigilantes of bonds, οι τιμωροί των αγορών που είναι έτοιμοι να δράσουν κάθε φορά που το άδικο στοιχειώνει το Gotham City. Μεταξύ μας βέβαια, όλοι γνωρίζουμε πως πρόκειται για κάτι γνωστούς παπάρες που παίζουν μόνο με σημαδεμένη τράπουλα και κρατικά χρήματα ή εγγυήσεις και οι οποίοι χτυπάνε μόνο όταν σιγουρεύονται πως η αντίστοιχη κυβέρνηση στην οποία θα επιτεθούν τους έχει κλείσει το μάτι ή είναι πολύ μικρή και αδύναμη για να πράξει διαφορετικά.
Στην ουσία οι αποφάσεις της ΕΕ πάνω στο ζήτημα της διαχείρισης του χρέους, ήταν το αντίστοιχο του κλεισίματος του ματιού. Κι έτσι πριν προλάβουμε να φτάσουμε στον 15αύγουστο, η Ιταλία και η Ισπανία βγήκαν ντεφάκτο εκτός αγορών τα επιτόκια των ομολόγων τους πέταξαν στον ουρανό και η χημική τουαλέτα ξεχείλισε. Εδώ πρέπει να εξηγήσουμε με απλά λόγια τους μηχανισμούς της χημικής τουαλέτας, για όλους αυτούς που δεν έχουν πάει στους προσκόπους μικροί, προκειμένου να κατανοήσουν σε βάθος τις αρχές λειτουργίας της προσπαθώντας να την αδειάσουν. Μια χημική τουαλέτα μαζεύει τα σκατά σ’ένα δοχείο με κάτι μπλε χημικά που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τη λεκάνη. Σε αντίθεση με τις κλασικές τουαλέτες, το μέγεθος και ο όγκος του σκατού που μπορούν να μαζέψουν περιορίζεται από το μέγεθος του δοχείου που βρίσκεται από κάτω. Ο EFSF λοιπόν ήταν φτιαγμένος για να μαζέψει τις κουραδίτσες των κατσικιών των μικρών χωρών. 70δις στην ελλάδα από εδώ, 60δις στην ιρλανδία από εκεί, 40 στην πορτογαλία παραπέρα, νούμερα δηλαδή με ένα μηδενικό από πίσω τους. Οι καλοί μας γαλλογερμανοί λοιπόν έφτιαξαν τη χημική τουαλέτα για το πάρτι με αυτές τις προδιαγραφές. Η χρηματοδότηση του EFSF μάλιστα θα γινόταν από τις ίδιες τις αγορές, κι αυτό ήταν το αντίστοιχο του κλεισίματος του ματιού από το πολιτικό προσωπικό προς τις αγορές, πως παιδιά σας παραδίδουμε τα γκέμια.
Κι εκεί που στην ουρά για τη χημική περίμεναν τα γνωστά παιδάκια με τα καθικάκια τους, εμφανίζεται ένα μικρό ελεφαντάκι με το όνομα ιταλία. Δεν ξέρω αν έχετε δει σκατούλα ελέφαντα, αλλά μπορείτε να φανταστείτε πως ένα χορτοφάγο ζώο αυτού του μεγέθους δεν είναι ακριβώς διαχειρίσιμο από μια χημική τουαλέτα. Η Ιταλία πρέπει να αναχρηματοδοτήσει ομόλογα ύψους 175δις μέχρι το τέλος του χρόνου, και σύνολο 500δις μέχρι το τέλος του 2013. Για τα νούμερα αυτά δεν είμαι ακριβώς σίγουρος διότι όπως καταλαβαίνετε προσπαθούν να τα υποτιμούν σε γενικές γραμμές. Αλλά μπακάλικα μιλώντας και συγκρίνοντας τα με κάτι περσινά νούμερα που έχω από το Spiegel, τα αποτελέσματα ταιριάζουν*. Το βασικό νόημα είναι πως και 400δις να πρέπει να βρούνε από τις “αγορές” οι ιταλοί, αυτό είναι ένα νούμερο που η χημική του EFSF δεν αντέχει. Πόσο μάλλον όταν η χρηματοδότηση του EFSF υποτίθεται θα προερχόταν και από την Ιταλία και την Ισπανία, κάτι που φυσικά γίνεται σχεδόν αδύνατο και τον λογαριασμό μένει να πληρώσει η γερμανία σχεδόν μόνη της. Διότι και η γαλλία δεν αισθάνεται και πολύ καλά τώρα τελευταία με τη société général να βρίσκεται στην εντατική.
Κάπως έτσι λοιπόν ο μηχανισμός του EFSF έγινε εντυπωσιακά αδιάφορος για το μέγεθος του προβλήματος και ξεκίνησε το ξήλωμά του.
*edit 20/08/2011 ο επαριστερά μου έστειλε κάτι ωραία γραφηματάκια που δείχνουν πως το χρέος της ιταλίας που λήγει μέχρι το 2013 είναι σίγουρα αρκετά μεγαλύτερο από 500δις. Πάλι δεν έχω ακριβές νούμερο γιατί τα στοιχεία που έχω εγώ είναι μη συγκρίσιμα χρονικά με του επ’αριστερά, αλλά δεν χρειάζεται να είμαστε ακριβείς εδώ, φτάνει να έχετε υπόψην σας πως πρόκειται για ένα πολύ πολύ μεγάλο νούμερο αρκετά πάνω από 650δις ευρώ, δηλαδή παραπάνω από όσο όλος ο EFSF, ή αν το θέλετε σε σχέση με αυτόν που θα κληθεί να τα πληρώσει 20% του ΑΕΠ της γερμανίας
Ο χοντρο-μπένυ, η αλεπού της νίκης.
Το πόσο αδιάφορες είναι οι ελληνικές εφημερίδες νομίζω έχω καταντήσει βαρετός να το επαναλαμβάνω. Το πόσο καραγκιοζ-μπερντέ διάφανα είναι τα επικοινωνιακά τους πλάνα πια, νομίζω το βλέπουμε όλοι μας. Πάνε οι εποχές που ένας περήφανος ψυχάρης κορδωνόταν σε μια μικρή αίθουσα του παντείου πριν 15 χρόνια για το πως ο τύπος συνδιαλέγεται με την εξουσία προκειμένου να λειτουργεί το σύστημα. Σήμερα πια αυτός ο τύπος δεν είναι παρά μια σκιά του εαυτού του ή μάλλον της φαντασίωσης που είχε για τον εαυτό του. Διότι στην ουσία δεν είναι τόσο η ποιότητα του τύπου που έπεσε, όσο το μέγεθος της ψαλίδας μεταξύ πραγματικότητας και επικοινωνιακής διαχείρισης που μεγάλωσε πολύ. Βλέπετε αν πριν από 7 χρόνια τα ΜΜΕ εν χορώ ήθελαν να εξυμνήσουν τις μαγικές ικανότητες ενός ρουσόπουλου, αυτό ήταν εύκολο. Το χρήμα έρεε, οι τράπεζες δάνειζαν και στα πλαίσια που μπορούσες να αγοράσεις το μαγευτικό ρετιρέ στον άλιμο και να φαντασιώνεσαι πως το δικό σου παιδί θα πάει σε ιδιωτικό, δεν πάνε να σου έλεγαν πως η γη είναι μπλε σαν ένα πορτοκάλι? Σκασίλα σου. Ποιος ασχολείται άλλωστε με τα πολιτικά? Σήμερα όμως που σου έχει σφίξει το σκατό στον κώλο και το μόνο που σου υπόσχονται είναι μπανάνες για τη δυσκοιλιότητα, η επικοινωνιακή διαχείριση είναι πιο ζόρικη.
Στη μεγάλη ενδο-πασοκική ανακατάταξη που έγινε με τον ανασχηματισμό, ο μπένυ βρέθηκε να έχει το πάνω χέρι. Και αυτό τα ΜΜΕ το πανηγύρισαν όσο μπορούσαν. Ο Μπένυ παρουσιάστηκε ως η λύση για το τέλμα της κυβέρνησης. Κάτι μεταξύ της πολιτικής δεινότητας του χοντρο-γκέριγκ και του στρατηγικού μυαλού ενός ρόμελ. Έτσι δημιουργήθηκε αυτό το περίεργο επικοινωνιακό ζώο πάνω στο οποίο βασίστηκε η νέα πολιτική. Ο αδύναμος πια ΓρΑΠ, βγήκε και είπε τα γνωστά γενικόλογα ψέματα υπερ του σοσιαλισμού μετά τις αποφάσεις της ευρωσυνέλευσης, αλλά το σύστημα πια θα μπορούσε να κοιμάται ήρεμο στα χέρια του μπένυ.
Όλο αυτό το επικοινωνιακό σκιάχτρο ήταν σίγουρο πως δεν θα ζούσε πολύ. Ο προϋπολογισμός πηγαίνει κατά διαόλου και το “νοικοκύρεμα” της κρατικής μηχανής που μας έχουν υποσχεθεί εδώ και 7 χρόνια, φυσικά και δεν πρόκειται να συμβεί. Άρα τα επικοινωνιακά ψωμιά του τεχνάσματος ήταν μετρημένα. Ποιος περίμενε όμως η αλεπού να προλάβει να μαδηθεί μόνη της πριν καν προλάβουμε να γυρίσουμε από τις διακοπές.
Οι φιλανδοί έχουν μια καινούργια κυβέρνηση που στη μικρή μου κατανόηση, πλησιάζει πολύ στα όρια της λαϊκίστικης ηθικολογικής δεξιάς. Δηλαδή χέζε ψηλά κι αγνάντευε. Αυτή η νεαρή κυβέρνηση βγήκε με την υπόσχεση να μη χρηματοδοτήσει τους τεμπέληδες του νότου που τρώνε με χρυσά κουτάλια και έχουν και ήλιο σαν δεν ντρέπονται. Έτσι οι αποφάσεις για τον EFSF ήταν πολύ κόντρα στο πρόγραμμα της φιλανδικής κυβέρνησης και έψαχνε γρήγορα ένα επικοινωνιακό τέχνασμα να σώσει την παρτίδα. Αυτό το τέχνασμα το συζήτησε με τον μπένυ και την ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να δημιουργήσουν τα προσχήματα εκείνα που θα επιτρέψουν και στους δύο να φαίνονται γαμάτοι. Και υποτίθεται η αλεπού το βρήκε αυτό το τέχνασμα. Όλη η μπούρδα των τελευταίων ημερών στην ουσία είναι η δυνατότητα της φιλανδίας να μην πληρώσει το μερτικό της για το ελληνικό πακέτο, χωρίς να αρνηθεί ρητά να το κάνει. Έτσι για κάθε ευρώ οι θα πλήρωναν οι φιλανδοί, η ελληνική κυβέρνηση θα το επέστρεφε στη φιλανδία σε έναν λογαριασμό που θα κρατιόταν στο όνομά της.
Το σχέδιο αυτό βασίστηκε στο κλασικό κόλπο του μπένυ όταν μιλάει. Γεμίζει τον λόγο του με τέτοια δικανική επιτήδευση, που ελπίζει πως μέχρι να φτάσεις στο τέλος της παραγράφου θα έχεις ξεχάσει πιο είναι το ζουμί της υπόθεσης και ταυτόχρονα να νιώσεις ηλίθιος να ρωτήσεις δεύτερη φορά τον κύριο καθηγητή. Παρότι το κόλπο είναι αρκετά επιτυχημένο σε τηλεοπτικά πάνελς με δημοσιογράφους μαϊντανούς που απλά κουνάνε το κεφάλι τους περισπούδαστα πάνω στον μονμπλάν, τα πράγματα σκουραίνουν όταν απευθύνεσαι σε πιο ευρύ κοινό που νοιάζεται. Όταν λοιπόν οι υπόλοιπες κυβερνήσεις των μικρών χωρών κατάλαβαν το ταχυδακτυλουργικό που τους έπεξε ο μπένυ και οι φιλανδοί, άρχισαν να φωνάζουν φάουλ. Κι έτσι η αλεπού της οδού νίκης, κατάφερε άθελά του να διαλύσει και ντεφάκτο ολόκληρο τον αποδυναμωμένο μηχανισμό του EFSF, με λίγα λόγια κατάφερε να διαλύσει ολόκληρο το οικονομικό σχέδιο επιβίωσης της κυβέρνησής του τους επόμενους μήνες.
Είναι αλήθεια λοιπόν πως χλαπάτσα τέτοιου μεγέθους δεν θα περίμενες ποτέ από τον περιορισμένης ευθύνης και αντίληψης πρώην υπουργό οικονομικών. Μέχρι εδώ τα ΜΜΕ είχαν δίκιο στη δοξολογία τους. Ο μπένυ είναι φτιαγμένος για μεγάλα πράγματα.
ELA, elle l’a (δεν αντέχω πια)
Το δεύτερο σκέλος της οικονομικής στρατηγικής του μπένυ, έχει να κάνει με την ενεργοποίηση του ELA από την τράπεζα της ελλάδος. Τον ELA με το γλυκύτατο όνομα Emergency Liquidity Fund (μηχανισμός έκτακτης ρευστότητας), τον πήραμε πρώτη φορά χαμπάρι πέρσι τον Οκτώβρη κατά τη διάρκεια της κόντρας μεταξύ Ιρλανδικής κεντρικής τράπεζας και ΕΚΤ. Σαν καλή σαπουνόπερα να θυμίσουμε εδώ, πως καθώς οι τράπεζες του κέλτικου τίγρη αποτύγχαναν παταγωδώς τέτοια εποχή πέρσι αποδεικνύοντας τη φούσκα πάνω στην οποία στήθηκε το ιρλανδικό θαύμα της ανάπτυξης, η ΕΚΤ πίεζε την ιρλανδία να μπει σέναν μηχανισμό στήριξης τύπου μνημόνιο. Οι ιρλανδοί αντιστέκονταν αλλά η ΕΚΤ ήξερε πως τους είχε στο χέρι. Βλέπετε καθώς η Ιρλανδία λειτουργούσε τόσα χρόνια ως ένας μεγάλος αγγλόφωνος φορολογικός παράδεισος στη ζώνη του ευρώ, προσέλκυσε στο έδαφός της δεκάδες πολυεθνικές. Εταιρίες που ήθελαν και αντίστοιχη χρηματοδότηση. Αλλά η ιρλανδική τραπεζική αγορά ήταν πολύ μικρή για να τις ικανοποιήσει, κι έτσι για να συνεχίσει να τους δανείζουν, οι ιρλανδικές τράπεζες δανείζονταν από το εξωτερικό και κυρίως από τη γερμανία. Έτσι φτάσαμε σε μια μικρογραφία της Ισλανδίας, δηλαδή οι ιρλανδικές τράπεζες να έχουν δανείσει 4-5 φορές το Ιρλανδικό ΑΕΠ. Το μόνο που έπρεπε να κάνει η ΕΚΤ για να πιέσει τους ιρλανδούς λοιπόν, είναι να δημιουργούσε συνθήκες ακόμα μεγαλύτερης πιστωτικής ασφυξίας στις ιρλανδικές τράπεζες. Στα πλαίσια που αυτές βάσιζαν τη χρηματοδότησή τους στο εξωτερικό, τα πράγματα δεν ήταν καθόλου δύσκολα.
Σε αυτή την τρίπλα το ιρλανδικό πολιτικό προσωπικό πανικοβλήθηκε, και πριν προλάβει να συρθεί στο γνωστό τύπο μνημονίου που ήταν και η Ελλάδα, έβαλε την κεντρική τράπεζα της ιρλανδίας να καλύψει αυτό το κενό χρηματοδότησης των ιρλανδικών τραπεζών τυπώνοντας χρήμα μέσω του άγνωστου μέχρι τότε μηχανισμού ELA. Έτσι μάθαμε πως σύμφωνα με τις συνθήκες που δημιουργήθηκε η ΕΚΤ, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες έχουν το δικαίωμα να τυπώνουν κατά βούληση, στέλνοντας μόνο ένα SMS στην ΕΚΤ πως το έπραξαν. Τα νέα ήταν σοκαριστικά, διότι εκεί που υπήρχε μόνο η κεντρική ευρωπαϊκή τράπεζα για να παίρνει τόσο σημαντικές αποφάσεις όπως το τύπωμα χρήματος, ο ELA πρόσφερε ένα παράθυρο για να πράξει το ίδιο κάθε εθνική κεντρική τράπεζα. Με λίγα λόγια όλη η μονομπλόκ φαντασίωση πως ο βλοσυρός κύριος τρισέ κρατούσε τα γκέμια του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος εξαφανίστηκε.
Στην ουσία θα μπορούσαμε να πούμε πως ο ELA έγινε ο πρώτος φυγόκεντρος μηχανισμός της ευρωζώνης κι ένας προάγγελος μηχανισμός της πιθανής διάσπασής της. Τον απρίλη του 2011 ο ηλιόδωρος έλληνας κεντρικός τραπεζίτης κ.κ.Προβόπουλος απείλησε κι αυτός με τη σειρά του πως αν η ΕΚΤ δεν συνεχίσει να χρηματοδοτεί τις χρεοκοπημένες ελληνικές τράπεζες με τα αυξημένα ποσά που ζητούσαν, θα το πράξει ο ίδιος μέσω του ELA. Σε αυτή την εκπληκτική επίδειξη τραπεζικού πατριωτισμού, ο κ.Προβόπουλος προσπάθησε να διασκεδάσει τις απειλές της ΕΚΤ πως σύντομα θα σταματούσε τις ανεξέλεγκτες κάνουλες ρευστότητας προς το ευρωπαΪκό τραπεζικό σύστημα, τις οποίες το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρησιμοποιούσε αφειδώς και σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από το μέγεθος της ελληνικής οικονομίας.
Πρακτικά, καθώς οι ελληνικές τράπεζες εδώ και ενάμιση χρόνο προσπαθούν να ξεφορτωθούν ελληνικά ομόλογα, μειώνουν και τα ενέχυρα που μπορούν να δώσουν στην ΕΚΤ προκειμένου να τραβήξουν τα σχεδόν 100δις έκτακτης ρευστότητας που έχουν πάρει. Αυτό αρχικά ήρθαν να το καλύψουν οι εγγυήσεις του δημοσίου, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να δίνουν για ενέχυρο διάφορα δάνεια σαπάκια που είχαν στη ντουλάπα τους και η ΕΚΤ να τα δέχεται καθώς εγγυούνταν γιαυτά το ελληνικό δημόσιο. Αλλά κι αυτά δεν είναι αρκετά πια κι έτσι άρχισε να λειτουργεί εντατικά ένας άλλος μηχανισμός. Το ελληνικό κράτος εξέδιδε βραχυχρόνια γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου, οι τράπεζες τα αγόραζαν χωρίς χρήματα και μετά πήγαιναν στην ΕΚΤ και τα πάρκαραν ως ενέχυρο για να πάρουν έκτακτη ρευστότητα που μετά έδιναν στο κράτος για τις ταμειακές τους ανάγκες. Αυτό το παιχνιδάκι σήμαινε πως οι τράπεζες έπαιρναν ρευστό με επιτόκιο 1% από την ΕΚΤ, και το πάρκαραν σε γραμμάτια με επιτόκιο 4,5-4,8% του ελληνικού δημοσίου. Το κέρδος τους ήταν λίγο λιγότερο από 3,5-3,8% καθώς η ΕΚΤ δεν τους έδινε το 100% των χρημάτων και τα υπόλοιπα έπρεπε να τα βρούν από καταθέσεις με υψηλότερο επιτόκιο.
Αυτό ήταν ένα σχηματάκι που βόλευε τους πάντες πέρα φυσικά από τα κορόιδα. Η κυβέρνηση γέμιζε το ταμείο καθώς συνέχιζε να διατηρεί ελλείμματα άνω του 10%, οι τράπεζες χωρίς κανένα πρακτικά ρίσκο κέρδιζαν μια καλή διαφορά και η ΕΚΤ έκανε την πάπια όσο το παραμύθι της επερχόμενης ανάπτυξης έπαιζε στις αγορές. Φυσικά το ελληνικό χρέος ανέβαινε, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που απασχολεί την κυβέρνηση όπως έχουμε δει.
Όταν λοιπόν η ΕΚΤ δήλωσε τον απρίλη πως αυτό το ιδιότυπο carry trade όπως ονομάζεται στην τραπεζική αργκό πρέπει να σταματήσει, ο προβόπουλος θορυβήθηκε διότι έτσι έκοβαν από τις τράπεζες τη μοναδική πρακτικά μηχανής παραγωγής κερδών που διέθεταν. Κάτι το όποιο θα πρέπει να ξέρετε πως είναι ανεπίτρεπτο. Όμως η ΕΚΤ εμφανίστηκε αμετακίνητη και έθεσε ένα όριο γραμματίων του δημοσίου, πάνω από το οποίο δεν θα δέχονταν περισσότερα. Όριο το οποίο οι ελληνικές τράπεζες είχαν φυσικά ξεπεράσει. Η λύση που πρότεινε η ΕΚΤ σε αυτό το πρόβλημα ήταν οι ελληνικές τράπεζες να βρουν χρήματα από την αγορά ή κάνοντας αύξηση κεφαλαίου, ή πουλώντας διάφορα κομμάτια τους σε ξένες τράπεζες. Κάτι που φυσικά είναι ανεπίτρεπτο για τις τραπεζικές μπουμπουλίνες και έτσι ο προβόπουλους σήκωσε την παντιέρα της επανάστασης.
Επανάσταση ξε-επανάσταση τα διαθέσιμα των τραπεζών μειώνονταν σταθερά. Από τη μία οι καταθέτες συνέχιζαν να τραβάνε καταθέσεις, από την άλλη όμως το κράτος έπαιρνε προκαταβολικά χρήματα από το μνημόνιο και τα κατέθετε στις τράπεζες προκειμένου να κρύβονται λίγο οι τρύπες που δημιουργούνταν από τη μείωση των καταθέσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του παιχνδιού ήταν η ιστορία με την proton bank που έφτασε στη δημοσιότητα. Ουσιαστικά το ελληνικό κράτος δανειζόταν με 5% από το μνημόνιο προκαταβολικά και τα κατέθετε στις ελληνικές τράπεζες με πολύ λιγότερο, γράφοντας στο ενδιάμεσο την αντίστοιχη ζημιά. Αλλά κι αυτό το τρυκ τελειώνει καθώς οι δόσεις του μνημονίου καθυστερούν και τα ελληνικά ομόλογα λήγουν, με αποτέλεσμα τα ταμειακά διαθέσιμα του δημοσίου να μειώνονται συνεχώς. Άλλωστε τα τεράστια ελλείμματα του προϋπολογισμού φροντίζουν να κάνουν αυτή τη διαδικασία πιο γρήγορη.
Για να μη νομίζετε πως τα βγάζω όλα αυτά από το κεφάλι μου, κοιτάξτε τα στοιχεία της ΤτΕ για τις καταθέσεις. Ενώ η κυβέρνηση δανείζεται από το μνημόνιο με 5% και από τις αγορές μέσω των γραμματίων με 4,5-4,8% την ίδια στιγμή κρατά στο ταμείο τον σεπτ του 2010 16δις ευρώ, και τους επόμενους μήνες το ποσό δεν πέφτει κάτω από τα 13δις για να φτάσει τον μάρτη στα 19δις ευρώ. Από τότε αυτό το ποσό μειώνεται και τον Ιούνιο έφτασε τα 9δις. Καθώς λοιπόν το ταμείο του κράτους αδειάζει, ένα ακόμα ακριβό για τους πολίτες στήριγμα που πρόσφερε η κυβέρνηση στις τράπεζες εξαφανίζεται.
Εδώ λοιπόν μπαίνει στην εικόνα ο ELA. Η ΤτΕ λοιπόν αναλαμβάνει να τυπώσει ευρώ προκειμένου να τα δώσει ως έκτακτη ρευστότητα στις τράπεζες. Για αρχή μας είπαν πως αυτό το ποσό θα είναι μικρό, αλλά καθώς η αναταραχή θα συνεχίζεται, είναι πολύ πιθανό αυτό το ποσό να αυξηθεί γρήγορα και ανεξέλεγκτα.
Η παραδοχή της ήττας
Κάτι που μας φέρνει στο ευρύτερο παιχνίδι της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Διότι αρχίζει και συμπληρώνει μια εικόνα που δημιουργείται. Μια εικόνα καθόλου κολακευτική για την ευρωπαϊκή δεξιά. Καθώς οι τάσεις διάλυσης του ευρωσυστήματος γίνονται όλο και πιο έντονες, καθώς οι κακές αγορές αφήνονται να παίξουν παιχνίδι πια πάνω στις μεγάλες χώρες της ευρώπης, τι μαθαίνουμε από τον σαρκοζύ και τη μέρκελ? Πως συμφώνησαν λέει να προωθήσουν σε συνταγματική ρύθμιση την υποχρέωση ισοσκελισμένου προϋπολογισμού από τα ευρωπαϊκά κράτη. Αυτό για εμένα δεν είναι τίποτα άλλο από τις σάλπιγγες της υποχώρησης και της εκκίνησης ενός μηχανισμού damage control. Καθώς βυθιζόμαστε και επίσημα πια στο δεύτερο ημίχρονο αυτής της ύφεσης (και με αυτό δεν λέω πως δεν μπορεί να υπάρξει και τρίτο), το ευρωπαϊκό κατεστημένο στο πρόσωπο του σαρκοζύ και της μέρκελ μας προτείνει τι ακριβώς? Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε. Οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί δεν προσφέρουν απολύτως τίποτα στην ύφεση που έρχεται. Ίσα ίσα, υπόσχονται στις αγορές πως το κράτος δεν θα παρέμβει και έτσι επιβεβαιώνουν πως η ύφεση θα είναι ισχυρή. Γιατί λοιπόν προβαίνουν σε μια τέτοια άσχετη απόφαση της στιγμή που όλοι περιμένουν τον κατακλυσμό?
Η πιο καλή εξήγηση που μπορώ να βρω έχει να κάνει με το damage control. Καθώς ξέρουν πως οι επόμενες εκλογές θα φέρουν στην εξουσία πολιτικές δυνάμεις που θα πρέπει να υποσχεθούν περισσότερο κομμάτι του πλούτου στους ψηφοφόρους κι όχι στις τράπεζες, προσπαθούν να ανακόψουν αυτή την πορεία βάζοντας συνταγματικά προσκόμματα που θα δεσμεύουν τις επόμενες κυβερνήσεις. Ή για να είμαστε ακριβείς, προσπαθώντας να βάλουν συνταγματικά προσκόμματα γιατί δεν είναι σίγουρο πως θα τα καταφέρουν.
Το ζήτημα αυτής της αμυντικής τακτικής είναι όμως πιο περίπλοκο από όσο θα ήθελε ο μειωμένου στρατηγικού βάθους νικολά (ας μην ξεχνάμε πως πίεσε για πόλεμο στη λιβύη προκειμένου να εξασφαλίσει την επανεκλογή του στη γαλλία, χωρίς καν να σκεφθεί πως δεν θα μπορούσε να κρατήσει αυτόν τον πόλεμο για παραπάνω από 1-2 μήνες και η εκλογές ήταν αρκετά πιο μετά από αυτό) .
Αν απαγορέψεις συνταγματικά σε μια κυβέρνηση να οδηγήσει σε αναδιανομή υπέρ των πολλών μέσω των κρατικών ελλειμμάτων, ο μόνος άλλος τρόπος να το κάνει, είναι μέσω τη άμεσης προσωπικής φορολόγησης των πλουσίων. Κάτι που θα κάνει εξαιρετικά ενδιαφέροντα τα πράγματα στο επόμενο διάστημα και για τις επόμενες κυβερνήσεις.
Και η ελληνική γωνιά.
Τι σημαίνει αυτό για εμάς στο επόμενο διάστημα? Όχι πολλά. Η ελλάδα βιώνει ήδη την ύφεση και αυτό δεν πρόκειται να σταματήσει. Στην ουσία έχουμε μπει στην τροχιά της λετονίας και της λιθουανίας που έχουν συσσωρευμένη μείωση του ΑΕΠ τους σε ποσοστό άνω του 20% και η μετανάστευση του παραγωγικού πληθυσμού τους φτάνει στα επίπεδα του 1/3 . Η μόνη διαφορά είναι πως οι έλληνες ξεκινάνε από πιο ψηλά και ίσως σύντομα ανακαλύψουν πως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες δεν θα μπορέσουν να τους προσφέρουν πολλά από άποψη εργασίας και εισοδήματος (ας μην πιάσουμε την ποιότητα ζωής, διότι σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους).
Σε αυτή τη νέα νεροτσουλήθρα που ακόμα και η morgan stanley παραδέχθηκε πως έρχεται, θα πόνταρα τα άλογα μου σε αυτούς που θα μπορέσουν να σκεφτούν και να δράσουν πέρα από το στενό οικογενειακό τους συμφέρον, δημιουργώντας ξανά το πιο πετυχημένο και διαδεδομένο ιστορικό μοντέλο οργάνωσης, αυτό της κοινωνίας. Όταν ο θείος βάλερσταιν έγραφε για το τέλος του φιλελευθερισμού, η αλήθεια είναι πως γκρίνιαζα πως είναι υπερβολικός. Αλλά είναι πια εμφανές πως αυτή η μηχανή παραγωγής κοινωνικής πίστης βρίσκεται σε διαρκή πτώση και πως η αδυναμία των σημερινών εκπροσώπων της να δημιουργήσουν κοινωνικό λόγο και να προσφέρουν λύσεις, θα τους αποστερήσει γρήγορα και από ψηφοφόρους.
Σε αυτή την υποχώρηση θα δούμε πολλές αμυντικές τακτικές σαν κι αυτές που ανακοίνωσαν η μέρκελ και ο σαρκοζί και χαιρέτησε με ενθουσιασμό η κουρεμένη αλεπού μπένυ. Θα δούμε ακόμα περισσότερα κενά αέρος και κοινωνίες μετέωρες και διασπασμένες. αλλά καλά να είμαστε εδώ να τα λέμε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου